Η Υπολογιστική Τεχνολογία ως μέσο Προαγωγής της Υγείας των παιδιών

με ειδικές ανάγκες, στο πλαίσιο της Παγκοσμιοποίησης

 

 

Της Βασιλικής Σ. Ιωαννίδη

 

 

ΕΙΣΗΓΗΣΗ

Στις ημέρες μας, οι συνεχείς εντάσεις, οι αλλαγές και οι ανακατατάξεις στα παγκόσμια δεδομένα έχουν θέσει την Εκπαίδευση ως τον κυριότερο μηχανισμό διαρκούς προσαρμογής του ατόμου και, ιδιαίτερα, του νέου στις αλλεπάλληλες εξελίξεις σε επίπεδο κουλτούρας και τεχνολογίας. Από την άλλη, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και η ραγδαία ανάπτυξη της γνώσης, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, αναδεικνύουν περισσότερο από ποτέ το ρόλο του ανθρώπινου δυναμικού και σημαδεύουν την πορεία της ποιοτικής ανέλιξης του ατόμου. Στο νέο κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον, χαρακτηριστικά όπως η γνώση, η προσαρμοστικότητα, η ευρηματικότητα, η ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας, η ανάληψη πρωτοβουλιών, η διαχείριση επιλογών, καθώς και η ταχεία αντίδραση σε προκλήσεις εξυπηρετούν τις νέες κοινωνικές συνθήκες και ανάγκες.

Μέσα σε αυτό το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο, ερωτήματα[1] δεσπόζουσας σημασίας που παραμένουν, ωστόσο, αναπάντητα και κυρίαρχα είναι τα εξής: Πώς μπορεί η ίδια η Εκπαίδευση στον ορίζοντα του νέου αιώνα να συμβάλει στη μείωση ανισοτήτων[2], μηχανισμών κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και μορφών κοινωνικής βίας; Σε ποιο βαθμό το σχολείο, κάτω από το βάρος της συνεχούς επανακατάρτισης και της ανάγκης ενός συνεχούς επαγγελματικού επαναπροσανατολισμού, δύναται να χρησιμοποιήσει και να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες με τα σύγχρονα διδακτικά μέσα;

Και ειδικότερα, πώς θα διευρυνθεί ο ορίζοντας ευαίσθητων επιστημονικών κλάδων, όπως αυτός της Ειδικής Αγωγής[3], κλάδος δυναμικά εξελισσόμενος στο χώρο των επιστημών της αγωγής, με αντικείμενο έρευνας την υγεία, την αγωγή και την ειδική επαγγελματική εκπαίδευση των παιδιών με «ειδικές» ή «ιδιαίτερες»[4] ανάγκες, όπως είθισται να ονομάζονται. Και, κυρίως, τι ρόλο δύναται να παίξει η υπολογιστική τεχνολογία στη διεύρυνση αυτή;

Tι είναι όμως υπολογιστική τεχνολογία και τι αυτή περιλαμβάνει;

Η υπολογιστική τεχνολογία περιλαμβάνει ένα σύνολο από ποικίλες υπηρεσίες καθώς και συσκευές που είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες ατόμων, τα οποία παρουσιάζουν δυσλειτουργίες νοητικής, αισθητηριακής ή σωματικής φύσης. Τέτοιες υπηρεσίες αποτελούν τα συστήματα που συνθέτουν ομιλία για την ανάγνωση, βοηθητικά συστήματα για τη διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής, μηχανήματα αναγνώρισης της φωνής για όσους αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν το συμβατικό πληκτρολόγιο, προσωπικούς χειριστές αποθήκευσης πληροφοριών για άτομα με αδυναμία στην οργάνωση και την ανάκληση πληροφοριών, καθώς και προσωπικά ακουστικά συστήματα ως εναλλακτική ή συμπληρωματική λύση για να κρατούν σημειώσεις άτομα με δυσκολία συγκέντρωσης. Έτσι, προσφέρεται ένα είδος εξωτερικής υποστήριξης, η οποία λειτουργεί βοηθητικά στην επικοινωνία, τη διδασκαλία, τη μάθηση και την εργασία των ατόμων αυτών[5].

Η ανάπτυξη της υπολογιστικής τεχνολογίας, με σκοπό το δυναμικό εμπλουτισμό των μέσων που χρησιμοποιούνται στην αγωγή των παιδιών με ειδικές ανάγκες, υπαγορεύεται, λοιπόν, τόσο από τις τεράστιες δυνατότητες προσφοράς της νέας τεχνολογίας σε αυτόν τον τομέα όσο και από τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών αυτών. Η υπολογιστική τεχνολογία προσφέρει διάφορα εξαρτήματα και τεχνικά βοηθήματα, τα οποία συμβάλλουν στη βελτίωση των δυνατοτήτων των ατόμων με ειδικές ανάγκες σε θέματα:

¹ επικοινωνίας,

¹ εκπαίδευσης,

¹ ψυχαγωγίας, και

¹ επαγγελματικής κατάρτισης[6].

Έτσι, η αξιοποίηση της υπολογιστικής τεχνολογίας δύναται να υποβοηθήσει το άτομο μέσω μιας σταδιακής συμμετοχής και ενεργοποίησής του, με απώτερο στόχο να ανταποκριθεί στους σύνθετους κοινωνικούς ρόλους, περικλείοντας τη φυσική, νοητική, αισθητηριακή ή αντιληπτική ανεπάρκεια του ατόμου λειτουργικά μέσα στη δυναμική του κοινωνικού συνόλου και όχι αποκλείοντας αυτή με αποτέλεσμα, τότε, τη σταδιακή περιθωριοποίησή του. Έτσι, το άτομο ωθείται σε μία διαδικασία ψυχικής και συναισθηματικής ομαλοποίησης καθώς και κοινωνικής και οικονομικής αποκατάστασης. Aρωγοί του σε αυτήν τη διαδικασία αποτελούν οι εφαρμογές από διάφορα τεχνικά μέσα και πρακτικές ειδικής επικοινωνίας[7], που δίδει η υπολογιστική τεχνολογία. Ένα τέτοιο διευρυμένο εκπαιδευτικό περιβάλλον αποτελεί εργαλείο αναβάθμισης της διδακτικής, μαθησιακής και ευρύτερης εκπαιδευτικής διαδικασίας, διότι, ελαχιστοποιώντας τη δυνατότητα διακλάδωσης των φυσικών περιορισμών του ατόμου με ειδικές ανάγκες, ενδυναμώνει τις εκφραστικές δυνατότητες και ικανότητές του σε γραπτό και προφορικό

επίπεδο και προσφέρει διδακτικές παροχές σε θέματα βασικών γνώσεων στην καθημερινή ζωή του.

Πιο συγκεκριμένα, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δύναται να προσαρμοστεί στις ιδιαιτερότητες του ατόμου, όπως το ύφος εκμάθησης, ο ατομικός ρυθμός ανάπτυξης, οι προτιμήσεις και οι ανάγκες του και, κατ΄ αυτόν τον τρόπο, γίνεται «νοήμων διαχειριστής ενός συνόλου διαφόρων πηγών πληροφοριών» συμβάλλοντας στο διδακτικό έργο[8] μέσω ενός εξατομικευμένου τρόπου αγωγής. Σε αυτό το σημείο, βέβαια, σημαντικός κρίνεται ο ρόλος του εκπαιδευτικού ως παρουσία μέσα στη διδακτική πράξη.

Κατ΄ ακολουθίαν, η προβληματική μετατίθεται από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του υπολογιστή στο μετασχηματισμό των διδακτικών πρακτικών του εκπαιδευτικού, βάσει των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων. Συνεπώς, η ανάγκη σύνδεσης του ίδιου του Εκπαιδευτικού με την τεχνολογία είναι ένα υπαρκτό ζήτημα τεράστιας σημασίας για την ποιοτική εξέλιξη του διδακτικού έργου, ιδιαίτερα, σε άτομα με ειδικές ανάγκες, η βάση του οποίου αποτελεί ευρύτερο θέμα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.

Συνολικά, η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών έχει κύριο στόχο τη διεύρυνση των γνωστικών ικανοτήτων και τον εμπλουτισμό των ευκαιριών στη διαδικασία της διδασκαλίας[9]. Έτσι, δεν αποτελούν μόνο τεχνικό μέσο, αλλά πρωτίστως κοινωνικό και πολιτιστικό ζητούμενο και, κατά κύριο λόγο, ένα νέο ψυχοπαιδαγωγικό εργαλείο στη μαθησιακή διαδικασία.

Εδώ, ακριβώς, έγκειται ο ρόλος και η σημασία της υπολογιστικής τεχνολογίας στην Προαγωγή της Υγείας ατόμων με ειδικές ανάγκες. Είναι φανερή η συμβολή των νέων μεθοδολογικών εργαλείων που προωθούν δεξιότητες συμπεριφοράς και επικοινωνίας καθιστώντας, έτσι, αναγκαία την εισαγωγή της υπολογιστικής τεχνολογίας στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό μιας χώρας. Η εισαγωγή της υπολογιστικής τεχνολογίας ως εναλλακτικό μέσο αγωγής στις σχολικές δομές της Ειδικής Αγωγής συνθέτει μια πραγματικότητα που στοχεύει στην Προαγωγή των «ειδικών» εκπαιδευτικών διαδικασιών και παράλληλα στην αναβάθμιση του όλου οργανωτικού και διοικητικού πλέγματος αυτής, μέσα από την ποιοτική ικανοποίηση των βασικών αναγκών των ατόμων με ειδικές ανάγκες σε επίπεδο:

Ø επικοινωνίας,

Ø μάθησης,

Ø ψυχαγωγίας,

Ø επαγγελματικής κατάρτισης, και

Ø εργασιακής απασχόλησης.

Δεν είναι τυχαίο ότι η σύγχρονη πολιτική της Εκπαίδευσης για την Υγεία δίδει έμφαση σε τομείς, όπως η Πρόληψη, η Προαγωγή, η Υποστήριξη, και η Ανάπτυξη μιας κοινωνικής αντίληψης για την Υγεία. Μια τέτοια προσέγγιση της έννοιας της Υγείας απαιτεί δυνατότητα επιλογής μέσω υποστήριξης, συμβουλής και δημιουργίας νέων ευκαιριών, ώστε να διευκολυνθούν τα άτομα, οι ομάδες και οι κοινότητες στην επιλογή ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ιδιαίτερος προσανατολισμός αποτελεί η συστηματική ενημέρωση σε ένα υποστηρικτικό εκπαιδευτικό περιβάλλον, με απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση ενός κοινωνικού προτύπου για την υγεία, βασισμένου στην επιλογή υγιεινών πρακτικών ζωής υπό την παροχή ευκαιριών σε ατομικό επίπεδο και την πολιτιστική και την οικονομική ανάπτυξη σε κοινωνικό επίπεδο[10].

Εδώ, ακριβώς, γίνεται η σύνδεση της Ειδικής Αγωγής με την Εκπαίδευση για την Υγεία, διάσταση της οποίας αποτελεί η Προαγωγή της σωματικής, πνευματικής, συναισθηματικής και ψυχικής Υγείας των παιδιών αυτών και, επομένως, η αποκατάστασή τους μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Aναπτύσσοντας προγράμματα που στοχεύουν στην ενδυνάμωση των ατόμων και μάλιστα αυτών με ειδικές ανάγκες, δημιουργούμε υγιεινότερα περιβάλλοντα και διεκδικούμε ίση συμμετοχή στις ευκαιρίες για προσωπική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Χρησιμοποιώντας τέτοιες προσεγγίσεις στην Εκπαίδευση για την Υγεία, εμπλουτίζουμε τις εκπαιδευτικές, ενημερωτικές και επικοινωνιακές στρατηγικές και παρέχουμε ευκαιρίες για εμπειρία και γνώση, διευρύνοντας τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες των ατόμων με ειδικές ανάγκες  και ενισχύοντας συνολικότερα τον τρόπο ζωής τους[11].

Συνεπώς, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος τόσο στην ποιότητα των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων όσο και στη σύνδεση με την αγορά εργασίας. Έτσι, μιλάμε για άξονες πολιτικής που θα διέπονται από ενιαία φιλοσοφία προώθησης μιας εκπαιδευτικής πολιτικής, όπου η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού θα στηρίζεται στη διαδικασία της εκπαίδευσης και την αντίστοιχη της επαγγελματικής κατάρτισης.

Κατά τη γνώμη μας, έμφαση πρέπει να δοθεί:

® στην πρόληψη της σχολικής αποτυχίας,

® στην εφαρμογή εξατομικευμένων διδακτικών μεθόδων και ειδικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες των συγκεκριμένων ομάδων,

® στη δημιουργία αναβαθμισμένου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος μέσα από την εκπόνηση νέου εκπαιδευτικού υλικού,

® στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών,

® στην ευαισθητοποίηση των κοινοτήτων.

Συμπερασματικά, η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας δίδοντας νέες και πολυδιάστατες δυνατότητες στη χρήση των προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών είχε ως αποτέλεσμα την εξάπλωσή τους σε πολλούς τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Σε εκπαιδευτικό επίπεδο, έχει ενδιαφέρον η χρησιμότητα του ηλεκτρονικού υπολογιστή σε συνδυασμό με το κατάλληλο εκπαιδευτικό λογισμικό ως εργαλείο - βοήθημα τόσο για τον εκπαιδευτή όσο και για τον εκπαιδευόμενο. Η βελτίωση των μεθόδων επικοινωνίας χρήστη και υπολογιστή δημιουργεί ένα νέο «διευκολυντικό» εκπαιδευτικό περιβάλλον για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, εφόσον δύναται να ενσωματώσει μεγάλο τμήμα γνώσεων βασικών για τη διευκόλυνση των ατόμων αυτών στην καθημερινή ζωή. Αν και ο σχεδιασμός σχετικών εκπαιδευτικών λογισμικών και προγραμμάτων στηρίχτηκε περισσότερο στη φιλοσοφία της πρακτικής εξάσκησης και λιγότερο στην ψυχολογική υποστήριξη, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη σημασία της πρόσβασής τους, σήμερα, στην εκπαιδευτική διαδικασία[12].

Ωστόσο, η Προαγωγή της Συναισθηματικής Υγείας των ατόμων με ειδικές ανάγκες ως μία νέα δυναμικά εξελισσόμενη τάση της Εκπαίδευσης στις σύγχρονες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες, προσδιορίζεται βάσει των ιδιαίτερων συναισθηματικών και κοινωνικών αναγκών των ανηλίκων, υπό την προοπτική:

v της συναισθηματικής στήριξής τους προκειμένου να υπερβούν υποκειμενικές και αντικειμενικές δυσκολίες που εμποδίζουν την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας και οδηγούν στον κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό αποκλεισμό τους,

v της ανάπτυξης δεξιοτήτων, ικανοτήτων και ευέλικτων τεχνικών με σκοπό την καλύτερη επικοινωνία μέσα στο κοινωνικό σύνολο,

v της καταπολέμησης αρνητικών διακριτικών χαρακτηριστικών στην προσωπικότητά τους,

v της αύξησης της δημιουργικής ικανότητας και της αξιοποίησης του συνόλου του συναισθηματικού και ενεργειακού ψυχοδυναμικού τους μέσα στο σχολικό περιβάλλον.

   Κάτι τέτοιο θα σημαίνει:

± ενίσχυση και ανύψωση του αυτοσυναισθήματος των ίδιων των γονέων,

± συμφιλίωσή τους με το πρόβλημα ιδιαιτερότητας των παιδιών τους,

± μείωση του άγχους στη σχέση γονέων-παιδιών και εξασφάλιση ενός φυσιολογικού κλίματος μέσα στην οικογένεια[13].

Ωστόσο, κρίνουμε σκόπιμο να τονίσουμε ότι ο σχεδιασμός πολιτικής και η ανάπτυξη Πρακτικής στο χώρο της Ειδικής Αγωγής, γεγονός καθοριστικής σημασίας για την Προαγωγή της Υγείας των ατόμων με ειδικές ανάγκες, δεν διέρχεται πάντοτε από διαδικασίες ψυχοπαιδαγωγικού χαρακτήρα. Γενικά, η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών αποτελεί ένα βήμα για τον εμπλουτισμό των διαδικασιών στο χώρο της μάθησης και της διδακτικής πράξης. Ειδικά, η δυναμική χρήση των δυνατοτήτων της υπολογιστικής τεχνολογίας στο χώρο της Ειδικής Αγωγής είναι αδιαχώριστα συνδεδεμένη με τις ιδιαίτερες ψυχοπαιδαγωγικές ανάγκες των ατόμων αυτών.

Η καινοτόμος σύνδεση αυτών βρίσκεται στο να καταστεί σαφής η δημιουργική αλληλεπίδραση μεταξύ υπολογιστικής τεχνολογίας και Προαγωγής της Υγείας του ατόμου με ειδικές ανάγκες. Γι’ αυτό το λόγο, η ίδια η εποικοδομητική παρέμβαση των ενδιαφερόμενων ατόμων και ομάδων στις διαδικασίες διαμόρφωσης αυτής της πολιτικής κρίνεται απαραίτητη[14], με σκοπό το σχεδιασμό και την πραγμάτωση πολύμορφων ειδικών εκπαιδευτικών λογισμικών, και όχι μόνο, ανταποκρινόμενων στην ανάγκη της κινητοποίησης, της αυτοπεποίθησης και της ενίσχυσης, δυναμικά στοιχεία για μια ολοκληρωμένη ψυχοπαιδαγωγική και εκπαιδευτική διαδικασία.

Τέλος, η ευρύτερη σημασία της χρήσης και της αξιοποίησης της υπολογιστικής τεχνολογίας ως μέσου Προαγωγής της Υγείας των παιδιών με ειδικές ανάγκες έγκειται στη σύνδεση της ίδιας της Εκπαίδευσης με τη νέα διαμορφούμενη πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και της διεύρυνσης των γνώσεων μέσα από την καλλιέργεια στόχων, όπως η αυτονομία του ατόμου με ειδικές ανάγκες, η καλύτερη επικοινωνία του με το περιβάλλον, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων και ικανοτήτων του, η ανάπτυξη της δημιουργικότητάς του, η ευλυγισία του και η συνολική υπηρεσία και προσφορά του στην κοινότητα.

Καθοριστικοί παράγοντες ενός τέτοιου επίκαιρης σημασίας εγχειρήματος θα είναι τελικά η πολιτική βούληση σε Εθνικό, Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο επίπεδο, έκφραση της οποίας θα είναι: α) η διάθεση των αναγκαίων πόρων και η δημιουργία νέων οργανωτικών πλαισίων για το συντονισμό ενεργειών, με σκοπό την ανάπτυξη και την εφαρμογή της νέας τεχνολογίας στον τομέα αυτόν, και β) η επιτάχυνση της προσαρμογής και της δραστηριότητας των σχετικών φορέων στα νέα κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα της Παγκοσμιοποίησης.

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Bertrand Yves, Σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες, μετάφραση: Α. Σιπητάνου, Ε. Λινάρδου, προσαρμογή-επιμέλεια: Α. Σιπητάνου, β΄ έκδοση, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999.

Δανασσή-Αφεντάκη Αντ. Κ., Εισαγωγή στην Παιδαγωγική, τ. Γ΄, Σύγχρονες τάσεις της αγωγής, Β΄ έκδοση, Αθήνα 1997.

Δράγαση-Σηφάκη Ε., Σωστοί γονείς, ευτυχισμένα παιδιά, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1999.

Καποδίστρια Α., «Νέες Τεχνολογίες στην εκπαίδευση», Σύγχρονη Εκπαίδευση, τχ. 114-115, Σεπτ.-Δεκ. 2000, σελ. 42-47.

Κοντογιαννοπούλου-Πολυδωρίδη Γ., «Οι εκπαιδευτικές και κοινωνικές διαστάσεις της χρήσης νέων τεχνολογιών στο σχολείο», Σύγχρονα Θέματα, τχ. 46-47, σελ. 77-93.

Κρουσταλάκη Γ. Σ., Παιδιά με ιδιαίτερες ανάγκες στην οικογένεια και το σχολείο. Ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση, (αυτοέκδοση), Αθήνα, χ.χ.

Κυριόπουλου Γ., «Μεθοδολογία της εκπαίδευσης για την υγεία στην κοινότητα». Στο Διεθνές Συμπόσιο Αγωγής Υγείας. Στόχοι-Περιεχόμενο-Μέθοδοι, Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, Υφυπουργείο Νέας Γενιάς και Αθλητισμού, χ.χ.

Παπά Γ., «Υπολογιστές στην εκπαίδευση», Π.Ψ.Ε.-Λεξικό, τ. 9ος, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1993, σελ. 4927-4931.

Πυργιωτάκη Ι. Ε., Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999.

Στεφανίδη Κ., Παπαρούλη Γ., Λαγουδάκη Ε., Ψαρουδάκη Ν., Τριανταφύλλου Σ., Ιωαννίδου Δ., «Ένα Διευρυμένο Εκπαιδευτικό Περιβάλλον για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες», Πρακτικά του 2ου Συνεδρίου Εκπαιδευτικής Πληροφορικής, Συνεργασία: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου, Ινστιτούτο Πληροφορικής-ΙΤΕ, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Οργάνωση: Εκπαιδευτήρια Δούκα, Αθήνα 1994, σελ. 211-218.

Τζωρτζακάκη Γ., Πολάκη Γ., «Η Πληροφορική στην Εκπαίδευση: Προβληματισμοί από τη σκοπιά των εκπαιδευτικών», Σύγχρονη Εκπαίδευση, τχ. 108-109, Σεπτ.-Δεκ. 1999, σελ. 83-97.

Φτιάκα Ε., Συμεωνίδου Σ., «Ειδική Εκπαίδευση: Πολιτική και Πρακτική», Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 31/2001, Ατραπός, σελ. 81-104.

 

 

 

 

SUMMARY

 

The importance of using and developing computer science as a means of promoting the health of children with special needs, lies in Education itself  being connected to a new reality, that of economic globalization and the expansion of knowledge through the cultivation of targets, such as the autonomy of people with special needs, a better communication with the environment, the development of their skills and abilities as well as the development of their creativity and flexibility and finally their overall service and contribution to the community.

   This presentation (introductory report) aims at emphasizing how computer technology contributes to improving the health of people with special needs by using new methodological tools which promote behavior and communication skills. An extended educational environment constitutes a tool for upgrading the teaching, learning and educational process in general, since by minimizing the physical restrictions associated with people with special needs, it strengthens their ability do express themselves both in speaking and in writing and furthermore provides them with basic knowledge for everyday life.



[1] Βλ. γενικά: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Ο θησαυρός που κρύβει μέσα της, Unesco, Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής για την Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα υπό την Προεδρία του Jacques Delors, μετάφραση: Ομάδα εργασίας του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας, πρόλογος: Μιχάλης Κασσωτάκης, εκδ. Gutenberg, Aθήνα 1999, σελ. 17 κ. εξ.

[2] Ι. Ε. Πυργιωτάκη, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999, σελ. 195.

[3] Γ. Σ. Κρουσταλάκη, Παιδιά με ιδιαίτερες ανάγκες στην οικογένεια και το σχολείο. Ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση, (αυτοέκδοση), Αθήνα, χ.χ., σελ. 7.

[4] Γ. Σ. Κρουσταλάκη, ό.π.

[5] Α. Καποδίστρια, «Νέες Τεχνολογίες στην εκπαίδευση», Σύγχρονη Εκπαίδευση, τχ. 114-115, Σεπτ.-Δεκ. 2000, σελ. 45-46.

[6] Γ. Παπά, «Υπολογιστές στην εκπαίδευση», Π.Ψ.Ε.-Λεξικό, τ. 9ος, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1993, σελ. 4930.

[7] Αντ. Κ. Δανασσή-Αφεντάκη, Εισαγωγή στην Παιδαγωγική, τ. Γ΄, Σύγχρονες τάσεις της αγωγής, Β΄ έκδοση, Αθήνα 1997, σελ. 289.

[8] Yves Bertrand, Σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες, μετάφραση: Α. Σιπητάνου, Ε. Λινάρδου, προσαρμογή-επιμέλεια: Α. Σιπητάνου, β΄ έκδοση, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999, σελ. 99.

[9] Γ. Κοντογιαννοπούλου-Πολυδωρίδη, «Οι εκπαιδευτικές και κοινωνικές διαστάσεις της χρήσης νέων τεχνολογιών στο σχολείο», Σύγχρονα Θέματα, τχ. 46-47, σελ. 80.

[10] Γ. Κυριόπουλου, «Μεθοδολογία της εκπαίδευσης για την υγεία στην κοινότητα». Στο Διεθνές Συμπόσιο Αγωγής Υγείας. Στόχοι-Περιεχόμενο-Μέθοδοι, Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, Υφυπουργείο Νέας Γενιάς και Αθλητισμού, χ.χ., σελ. 187 κ. εξ.

[11] Γ. Τζωρτζακάκη, Γ. Πολάκη, «Η Πληροφορική στην Εκπαίδευση: Προβληματισμοί από τη σκοπιά των εκπαιδευτικών», Σύγχρονη Εκπαίδευση, τχ. 108-109, Σεπτ.-Δεκ. 1999, σελ. 89.

[12] Κ. Στεφανίδη, Γ. Παπαρούλη, Ε. Λαγουδάκη, Ν. Ψαρουδάκη, Σ. Τριανταφύλλου, Δ. Ιωαννίδου, «Ένα Διευρυμένο Εκπαιδευτικό Περιβάλλον για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες», Πρακτικά του 2ου Συνεδρίου Εκπαιδευτικής Πληροφορικής, Συνεργασία: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου, Ινστιτούτο Πληροφορικής-ΙΤΕ, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Οργάνωση: Εκπαιδευτήρια Δούκα, Αθήνα 1994, σελ. 212.

[13] Ε. Δράγαση-Σηφάκη, Σωστοί γονείς, ευτυχισμένα παιδιά, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1999, σελ. 139.

[14] Ε. Φτιάκα, Σ. Συμεωνίδου, «Ειδική Εκπαίδευση: Πολιτική και Πρακτική», Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 31/2001, Ατραπός, σελ. 101.