Aπασχολησιμότητα και οικονομικά μαθήματα στην Ελληνική Δευτεροβάθμια
Εκπαίδευση: Αποτελέσματα Πιλοτικής Έρευνας
Της Θεοχαρούλας Μ. Μαγουλά και του Ιωάννη Κ. Φλώρου
Εισαγωγή
Είναι γνωστό ότι η επιτυχία ενός εκπαιδευτικού συστήματος
εξαρτάται σημαντικά από την αποτελεσματικότητα αυτού. Η αποτελεσματικότητα
διακρίνεται στην εσωτερική και στην εξωτερική. Η εσωτερική αποτελεσματικότητα
του εκπαιδευτικού συστήματος αντανακλά την ποιότητα της παρεχόμενης
εκπαίδευσης. Η εξωτερική αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος
αντανακλά τη σχέση δύο συνεχόμενων βαθμίδων εκπαίδευσης κυρίως όμως, αντανακλά
τη σχέση εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας. Εκτιμάται είτε με το ποσοστό
επιτυχούς εισροής των αποφοίτων κάθε
βαθμίδας εκπαίδευσης (στη συγκεκριμένη περίπτωση της δευτεροβάθμιας )
στην επόμενη βαθμίδα εκπαίδευσης είτε με το ποσοστό εισροής των αποφοίτων μιας
βαθμίδας εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας.
Αναμφίβολα υψηλή εξωτερική αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού
συστήματος προϋποθέτει εμπλουτισμό των προγραμμάτων σπουδών με μαθήματα που
καλλιεργούν δεξιότητες απαραίτητες και για την αγορά εργασίας. Άρα υψηλή
εξωτερική αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος επιτυγχάνεται με βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με τους άξονες της «ενιαίας» ευρωπαϊκής
εκπαιδευτικής πολιτικής βασικό στόχο αποτελεί η βελτίωση της ποιότητας της
παρεχόμενης και η επιτυχής εισροή των αποφοίτων κάθε βαθμίδας είτε στην επόμενη
βαθμίδα είτε στην αγορά εργασίας. Η επιτυχής εισροή των αποφοίτων δευτεροβάθμιας
ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας αποτελεί κυρίαρχο στόχο της
ευρωπαϊκής άρα και της Ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Η σημαντικότητα του
στόχου αυτού προκύπτει από την αναγκαιότητα μείωσης των υψηλών ποσοστών
ανεργίας προκειμένου να επιτευχθεί η αναπτυξιακή πορεία της Ευρώπης γενικότερα
και της Ελλάδος ειδικότερα.
Δευτεροβάθμια
εκπαίδευση
Σύμφωνα με τον Ν1566/85 (άρθρο 1 §1) «σκοπός της
Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι να συμβάλλει στην ολόπλευρη,
αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των
μαθητών ώστε ανεξάρτητα από το φύλο και την καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να
εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά».
Ειδικότερα σκοπός του Ενιαίου Λυκείου, σύμφωνα με τον Ν
2525/97, είναι: α) η παροχή γενικής παιδείας υψηλού επιπέδου, β) η ανάπτυξη των
ικανοτήτων, της πρωτοβουλίας, της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης των
μαθητών, γ) η προσφορά των απαραίτητων γνώσεων των μαθητών για τη συνέχιση των
σπουδών τους στην επόμενη βαθμίδα και δ) η καλλιέργεια στους μαθητές δεξιοτήτων
που θα τους διευκολύνουν την πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Από τα ανωτέρω διαπιστώνεται η αναγκαιότητα σύνδεσης της
εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας μέσω της καλλιέργειας δεξιοτήτων των μαθητών
που θα τους διευκολύνουν την δυνατότητα απασχόλησης.
Σημειώνεται όμως ότι στο Πρόγραμμα Σπουδών του Γυμνασίου δεν
υπάρχουν οικονομικά μαθήματα και ότι στα μαθήματα γενικής παιδείας του Ενιαίου
Λυκείου, υπάρχει μόνο ένα (!) δίωρο μάθημα «Αρχές Οικονομίας» στην Α΄τάξη του
Ενιαίου Λυκείου παρόλο που τα οικονομικά μαθήματα είναι τα βασικά μαθήματα που
παρέχουν αναγκαίες, για την αγορά εργασίας, γνώσεις.
Δείγμα Έρευνας -
Αποτελέσματα
Η πιλοτική έρευνα υλοποιήθηκε την περίοδο Νοεμβρίου
2000-Οκτωβρίου 2001 στους μαθητές Α΄ και Β΄ τάξης Ενιαίου Λυκείου[1]
του Ν. Αττικής με σκοπό τη βελτίωση της
ποιότητας του Προγράμματος Σπουδών της Δευτεροβάθμιας γενικής εκπαίδευσης ώστε
οι απόφοιτοι να εισρέουν με επιτυχία είτε στην επόμενη βαθμίδα είτε στην αγορά
εργασίας. Η επιλογή του δείγματος έγινε με τη μέθοδο της στρωματοποιημένης
τυχαίας δειγματοληψίας από τα 367 Ενιαία Λύκεια του Ν. Αττικής. Αποτέλεσμα της
στρωματοποιημένης τυχαίας δειγματοληψίας είναι το 28,66% του πληθυσμού των
μαθητών να προέρχεται από την Α΄ Διεύθυνση Αθήνας, , το 9,55% των μαθητών από
τη Β΄ Διεύθυνση Αθήνας, το 13,38% των μαθητών από τη Γ΄ Διεύθυνση Αθήνας, το
15,29% των μαθητώναπό τη Δ΄ Διεύθυνση Αθήνας, το 15,29% των μαθητών από τη
Διεύθυνση Πειραιά, το 10,19% των μαθητών από τη Διεύθυνση Ανατολικής Αττικής
και τέλος το 7,64% αυτών από τη Διεύθυνση Δυτικής Αττικής. Το 45% των
ερωτηθέντων μαθητών ήταν αγόρια και το 55% κορίτσια. Το ποσοστό των μαθητών ανά τάξη Α ή Β΄
Λυκείου αποτυπώνεται στο διάγραμμα (1) ενώ στο επόμενο διάγραμμα (2)
αποτυπώνεται η κατανομή της βαθμολογίας των ερωτηθέντων μαθητών. Οπότε
διαπιστώνεται ότι: α) το μεγαλύτερο
ποσοστό των μαθητών προέρχεται από την Α΄ Λυκείου και β) από το σύνολο των μαθητών το 17,21%
βαθμολογείται στα μαθήματα του σχολείου ανάμεσα σε 10,6-13,5, το 45,9% μεταξύ
13,6-16,5, το 25,41% των μαθητών μεταξύ 16,6-18,5 και τέλος το 11,48% των
μαθητών είναι αριστούχοι.
Σε ερώτημα που ετέθη στους μαθητές σχετικά με το αν έχουν
αποφασίσει ποια κατεύθυνση σπουδών θα ακολουθήσουν η πλειονότητα των μαθητών
(87,7%) απάντησε θετικά. Βασικοί λόγοι επιλογής κατεύθυνσης ήταν για τους
μαθητές: α) 40,9% επαγγελματική αποκατάσταση, β) 39,77% ευκολία μαθημάτων, γ)
10,43% παρότρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον, δ) 5,79% παρότρυνση από τους
καθηγητές και ε) 2,70% επιλογή της κατεύθυνσης λόγω επιρροής των φίλων.
Σε ερώτημα σχετικό με την επιλογή των μαθημάτων το 45,90%
των μαθητών απαντά ότι η επιλογή του μαθήματος γίνεται σε σχέση με την προσφορά
πολύτιμων γνώσεων για την αγορά εργασίας, το 34,43% αυτών επιλέγει ανάλογα με το
βαθμό ευκολίας του μαθήματος. Επειδή το
μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών επιλέγει τα μαθήματα με κυρίαρχο κριτήριο την
απόκτηση γνώσεων απαραίτητων για την αγορά εργασίας για τούτο το 59,43% των
ερωτηθέντων μαθητών (Διάγραμμα 3)
ισχυρίζεται ότι πρέπει να διδάσκονται απλά οικονομικά μαθήματα από το Γυμνάσιο.
Από τα στοιχεία απαντήσεων που δόθηκαν, η πλειονότητα των
μαθητών επιθυμεί τον εμπλουτισμό του προγράμματος σπουδών με εφαρμοσμένα
οικονομικά μαθήματα, τα οποία τους παρέχουν γνώσεις απαραίτητες για την αγορά
εργασίας. Ειδικότερα το 40,8% των μαθητών θα ήθελε να διδάσκεται «Μάρκετινγκ»,
το 9,18% αυτών «Τραπεζικά», το 35,21% «Χρηματοοικονομικά», το 13,26%
«Λογιστικά» (Βλέπε Διάγραμμα 4).
Από την επεξεργασία των απαντήσεων που δόθηκαν σχετικά με
την επιλογή των κατευθύνσεων προέκυψε ότι 56,15% των μαθητών επιθυμεί τη
δημιουργία Οικονομικής κατεύθυνσης (Βλέπε Διάγραμμα 5).
Επιπροσθέτως σε ερώτημα σχετικά με την αξιολόγηση των
μαθημάτων που προσφέρονται στις κατευθύνσεις[2]
σχετικά με τις γνώσεις που παρέχουν στους μαθητές για τη μετέπειτα
επαγγελματική σταδιοδρομία τους το 47,20% των μαθητών αξιολογεί τα μαθήματα ως
ικανοποιητικά, το 26,64% ως πολύ καλά, το 17,29% ως μέτρα, το 5,14% ως κάτω του
μετρίου και μόλις το 2,80% των μαθητών τα αξιολογεί ως εξαιρετικά (Βλέπε
Διάγραμμα 6).
Τέλος, σε ερώτημα των μαθητών σχετικά με την αξιολόγηση του
ισχύοντος συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το 46,31% των
ερωτηθέντων μαθητών το αξιολογεί ως μέτριο, το 31,97% αυτών ως καλό, το 9,84%
των μαθητών ως κακό, το 7,79% αυτών ως πολύ κακό και μόλις το 3,69% των μαθητών
αξιολογεί το σύστημα εισαγωγής ως πολύ καλό (Βλέπε Διάγραμμα 7).
Συμπέρασμα
Από τη σύντομη παρουσίαση των αποτελεσμάτων της πιλοτικής
έρευνας προκύπτει η αναγκαιότητα εμπλουτισμού του Προγράμματος Σπουδών της
Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με
εφαρμοσμένα Οικονομικά Μαθήματα. Τα οικονομικά παρέχουν στους μαθητές τις
αναγκαίες γνώσεις για την αγορά εργασίας.
Επειδή λοιπόν ο εμπλουτισμός του Προγράμματος Σπουδών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με εφαρμοσμένα οικονομικά μαθήματα συμβάλλει στη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας (εσωτερικής και εξωτερικής) του εκπαιδευτικού συστήματος, κρίνεται αναγκαία η αναμόρφωση του Προγράμματος Σπουδών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με: α) την εισαγωγή οικονομικού μαθήματος στην Γ΄ τάξη Γυμνασίου και β) με την δημιουργία οικονομικής κατεύθυνσης στο Ενιαίο Λύκειο.
Βιβλιογραφία
Μαγουλά Θ. (2002): Οικονομικά Μαθήματα: Προτιμήσεις μαθητών Ε.Λ,.
Αποτελέσματα Πιλοτικής Έρευνας στο Ν. Αττικής, Πρακτικά VII Παγκύπριου Συνεδρίου Παιδαγωγικής Εταιρείας Κύπρου:
Η εκπαιδευτική έρευνα στην Εποχή της Παγκοσμιοποίησης» τόμος Α΄, σελ. 123-131.
Μαγουλά Θ.(2001): Τα Οικονομικά
Μαθήματα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Έρευνα Π.Ι.
Gregory M.(2000): “Employment and
Labour Markets: some issues for the new millenium” International Journal of
Manpower, vol. 21, pp. 160-176.
OECD (2002) Education at A Glance
Παράρτημα – Διαγράμματα
