Παγκοσμιοποιημένη Οικονομία και Εκπαιδευτική Πολιτική

 

 

Της Θεοχαρούλας Μ. Μαγουλά,

 Δρ. Οικονομολόγος- Σύμβουλος Π.Ι[1].

 

The purpose of this paper is the reference of the main objectives (access to lifelong learning, education and social cohesion, information and communication technologies for everyone) of Greek Educational Policy which apart the sub –policy of European Educational Policy. According to this paper; Greek Educational Policy is sub-policy of Greek Economic Policy because Greek Economy is globalised  economy.

 

Εισαγωγή: Παγκοσμιοποιημένη Οικονομία

 

Η παγκοσμιοποίηση συνιστά αντικείμενο ανάλυσης και έρευνας της ευρύτερης ακαδημαϊκής κοινότητας, επειδή οι οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές της επιδράσεις είναι καθοριστικές, κυρίως όσο αφορά την κατανομή του εισοδήματος και του πλούτου, τόσο ανάμεσα στα κράτη όσο και στο εσωτερικό τους. Το εμπόριο, οι κεφαλαιακές ροές και η κινητικότητα της εργασίας διεθνώς είναι τα οικονομικά μεγέθη που περιγράφουν ακριβέστερα το μέγεθος αλληλοεξάρτησης των χωρών δηλαδή το φαινόμενο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.

 

Ο όρος της οικονομικής αλληλοεξάρτησης προσεγγίζεται πολλαπλώς στην οικονομική βιβλιογραφία. Για παράδειγμα, ο Sachs (1998) για την εκτίμηση της οικονομικής αλληλοεξάρτησης προτείνει τον συνυπολογισμό του μεγέθους της παραγωγής  που δημιουργείται σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσω των πολυενθικών κυρίως επιχειρήσεων. Ο Krugman (1995) επισημαίνει ότι η διασπορά της παραγωγικής αλυσίδας, διεθνώς αποτελεί νέα όψη του διεθνούς εμπορίου, αν και η διεύρυνση των εμπορικών ροών, όπως υποστηρίζει, είναι χαμηλότερη από ότι πιστεύεται με αποτέλεσμα, εντούτοις οι εγχώριες επιπτώσεις τους στους μισθούς και στην απασχόληση είναι σχετικά περιορισμένες (Krugman and Lawrence, 1994). Οι Leamer (1995), Doremus et al. (1998), Hirst and Thompson (1996,2000) τεκμηριώνουν ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις συνεχίζουν να διατηρούν το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγικής τους διαδικασίας σε εθνικό επίπεδο με αποτέλεσμα η παγκοσμιοποίηση να μην επιφέρει σημαντική μεταβολή στους μισθούς και στην απασχόληση σε αντίθεση με την άποψη αρκετών συγγραφέων όπως του Wood (1994,1995) που υποστηρίζουν ότι οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στους μισθούς και στην απασχόληση είναι σημαντικές.

 

Στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας όπου διερευνάται η κινητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού διαπιστώνεται ότι μεταναστεύουν ευκολότερα οι εκπαιδευμένοι, (Μαγουλά, 2001). Το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης των μεταναστών, παγκοσμίως, έχει συμβάλει στο μεγάλο ποσοστό μεταναστών που απασχολούνται στον τριτογενή τομέα. Δεδομένου ότι η απασχόληση μετατοπίζεται από τον πρωτογενή στον τριτογενή τομέα που προϋποθέτει την ύπαρξη περισσότερο εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού η εφαρμογή της κατάλληλης εκπαιδευτικής πολιτικής συμβάλλει στην αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδος.

 

Εκπαιδευτική Πολιτική

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες (Μαγουλά, 2001), στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας αποτελεσματική είναι η εκπαιδευτική πολιτική που στοχεύει στην υλοποίηση κοινών, με την ευρύτερη οικονομική πολιτική, στόχων. Έτσι για την περίπτωση της Ελλάδος η αποτελεσματική εκπαιδευτική πολιτική στοχεύει στην υλοποίηση α) της αύξησης του δείκτη οικονομικής ανάπτυξης, ο οποίος περιλαμβάνει και τον δείκτη εκπαίδευσης (Mαγουλά, 2000), β) της μείωσης του ποσοστού ανεργίας και ειδικότερα των νέων και των γυναικών και γ) της σύγκλισης των ανισοτήτων που εστιάζεται κυρίως στη μείωση του ποσοστού σχολικής διαρροής και στη διαπολιτισμική εκπαίδευση (Ν. 2413/96).

 

Οι βασικοί στόχοι της Ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής είναι συμβατοί με τους γενικότερους σκοπούς της «ενιαίας» Ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής. Οπότε και σύμφωνα με τα πορίσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβώνας για να καταστεί η Ευρώπη η πλέον ανταγωνιστική οικονομία απαιτείται μία συνολική στρατηγική που να στοχεύει: α) στην προετοιμασία της μετάβασης στην κοινωνία της πληροφορίας και στην Έρευνα και Ανάπτυξη και β) στην επένδυση στον άνθρωπο και στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού με την επίτευξη της πλήρους απασχόλησης.

 

Για την υλοποίηση της προαναφερόμενης στρατηγικής το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και επομένως και την Ελλάδα σε: α) ετήσια αύξηση των κατά κεφαλήν επενδύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, β) μείωση του αριθμού των ατόμων που ηλικίας 18-24 που έχουν ολοκληρώσει μόνο τον κατώτερο κύκλο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δεν συνεχίζουν εκπαίδευση ή κατάρτιση, γ)  επέκταση της υποδομής δια-δικτύου σε όλα τα σχολεία (eEurope) και δ) επέκταση της δια- βίου μάθησης.

 

Η αναγκαιότητα των μέτρων αυτών  για την περίπτωση της Ελλάδος προκύπτει και από τους πίνακες που ακολουθούν. Συγκεκριμένα ο πίνακας (1) δηλώνει τα υψηλά ποσοστά ανεργίας που παρατηρούνται στην Ελλάδα για τους απόφοιτους της γενικής εκπαίδευσης. Με δεδομένο τον πίνακα (2), όπου τεκμηριώνεται η υψηλή προτίμηση των μαθητών για γενική εκπαίδευση, η γενική εκπαίδευση στην Ελλάδα πρέπει να διευρυνθεί ώστε να συμπεριλάβει γενικές κοινωνικο-οικονομικές, τεχνικές και πρακτικές γνώσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα (3) η ελληνική δευτεροβάθμια γενική εκπαίδευση υστερεί ως προς την παροχή οικονομικών γνώσεων. Είναι γνωστό ότι η επέκταση της οικονομικής παιδείας στην εκπαίδευση συμβάλλει στην προετοιμασία του ατόμου για τον κόσμο της εργασίας και την ενεργό ζωή. Η οικονομική παιδεία συμβάλλει επίσης στην επέκταση της δια βίου εκπαίδευσης εφόσον στοχεύει και στην ανάπτυξη της ικανότητας προσαρμογής σε περισσότερα του ενός επαγγέλματα καθιστώντας το άτομο ικανό να μαθαίνει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Με την θεσμοθέτηση της ζώνης των καινοτόμων δράσεων στην υποχρεωτική εκπαίδευση, μετά από εισήγηση του Π.Ι., δίδεται η δυνατότητα επέκτασης της οικονομικής παιδείας. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των καινοτόμων δράσεων, πρόκειται να ξεκινήσει, το πρώτο εξάμηνο του 2002 πιλοτικά σε 18 Γυμνάσια του Ν. Αττικής, το πρόγραμμα “Επιχειρηματικότητα Νέων”.  Το πρόγραμμα αυτό υποδιαιρείται στις ειδικότερες θεματικές ενότητες: α) Οικονομία και Εγώ, β) Η Επιχείρηση σε Δράση και γ) Διεθνής Αγορά.

 

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ[2], το ποσοστό πληθυσμού ηλικίας 25-64 ετών που έχει ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια μετα-υποχρεωτική εκπαίδευση είναι 61%, σε σύνολο 28 κρατών. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι 44% (κατέχει την 23η θέση). Οι διαρροές αυτές από την εκπαίδευση δημιουργούν το «χάσμα της μάθησης», μεταξύ του επιπέδου των δεξιοτήτων μάθησης ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας και, εκείνου που απαιτούν οι εξελίξεις της γνώσης και της τεχνολογίας. Το «χάσμα μάθησης» που παρατηρείται στην Ελλάδα απαιτεί περισσότερο από κάθε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα την εφαρμογή της δια-βίου εκπαίδευσης, Η επέκταση της δια βίου εκπαίδευσης στην Ελλάδα υλοποιείται μέσω των προγραμμάτων του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π., Ν. 2552/1997, ΦΕΚ 266 Α΄, 24-12-97) και των Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής (Ν. 2525/1997, Άρθρο 2). Το Ε.Α.Π σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά ως προς Τα υφιστάμενα παραδοσιακά Α.Ε.Ι. Επιπλέον, από το 1998, λειτούργησαν  32 ΠΣΕ. Οι προδιαγραφές των Π.Σ.Ε. είναι αντίστοιχες με αυτές των συμβατών προγραμμάτων (Α.Ε.Ι.)  ενώ καθόλη τη διάρκεια εφαρμογής του κάθε προγράμματος προβλέπεται αξιολόγηση του εκπαιδευτικού αποτελέσματος. Τα  Π.Σ.Ε επιδιώκουν: α) την προσφορά ανώτατης εκπαίδευσης σε νέα και υπό ανάπτυξη επιστημονικά πεδία, β)  την παροχή εξειδίκευσης σε συγκεκριμένους τομείς. Σύμφωνα με σχετικό κατετεθέν νομοσχέδιο τα ΠΣΕ πρόκειται, από το 2003, να ενταχθούν στα «Ινστιτούτα δια βίου εκπαίδευσης».

 

Τέλος η στρατηγική της μετάβαση της Ελλάδος στην κοινωνία της πληροφορίας υλοποιείται με το Έργο “Προετοιμασία του Δασκάλου της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΚτΠ)/ Αρχική επιμόρφωση όλων των Εκπαιδευτικών στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ)”  του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κοινωνία της Πληροφορίας (Ε.Π.ΚτΠ) που χρηματοδοτείται από το Γ΄ΚΠΣ. και προκηρύχθηκε με την Γ2/4829/27-11-2000 απόφαση του Υπουργού ΥΠΕΠΘ. Στο πλαίσιο του έργου αυτού πρόκειται να οργανωθούν τα προγράμματα: α) Π-1: Απόκτηση βασικών δεξιοτήτων στη χρήση των ΤΠΕ, β) Π-2: Επιτυχημένα παραδείγματα ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία και γ) Π-3: Σχεδιασμός μαθημάτων και παραγωγή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με χρήση των ΤΠΕ. Τα Προγράμματα αυτά εντάσσονται σε δύο άξονες για την απόκτηση: α) των βασικών δεξιοτήτων στη χρήση των ΤΠΕ και στην ενσωμάτωσή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία και β) των γνώσεων και δεξιοτήτων στο σχεδιασμό μαθημάτων και στην παραγωγή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με χρήση των ΤΠΕ.

 

Η επιτυχής όμως εφαρμογή των προαναφερομένων στρατηγικών προϋποθέτουν αύξηση των δαπανών σε εκπαίδευση, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία τα πίνακα (4) καθώς και μελέτη νέων τρόπων χρηματοδότησης της εκπαίεδυσης. Επιπροσθέτως, η επιτυχής συνέχιση της πολιτικής που περιγράφτηκε εξαρτάται από δύο βασικές προϋποθέσεις:

ü       Προώθηση συνοδευτικών και υποστηρικτικών αλλαγών σε άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα στις εργασιακές σχέσεις, βιομηχανική πολιτική, πολιτική κοινωνικής πρόνοιας και ασφάλειας, για την υποστήριξη του εκπαιδευόμενου-εργαζόμενου καθώς και του άνεργου-καταρτιζόμενου και,

ü       Υποστήριξη μιας νέα κουλτούρας με απαξίωση των παραδοσιακών προτύπων που θέλουν το σπουδαστή αναγκαστικά νέο σε ηλικία, το απόφοιτο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα.

Τέλος σημειώνεται ότι η προαναφερόμενη εκπαιδευτική πολιτική αποτελεί πρόκληση ολόκληρης της Ελληνικής κοινωνίας.

 

 


Πίνακας 1:   Ανεργία Νέων (στο σύνολο του πληθυσμού) ανά βαθμίδα εκπαίδευσης

 

Χώρες

ISCED 0/1/2

ISCED 3(A/B/C)/4

ISCED 5B

ISCED 5A/6

ΟΛΕΣ ΟΙ ΒΑΘΜΙΔΕΣ

15-19

20-24

25-29

15-19

20-24

25-29

20-24

25-29

20-24

25-29

15-19

20-24

25-29

Αυστραλία

11.8

15.8

9.2

8.8

8.8

5.9

6.4

4.7

4.9

2.5

11.0

9.9

6.2

Βέλγιο

1.7

19.3

16.3

3.2

8.2

10.0

7.0

4.8

3.8

5.3

2.1

10.1

9.7

Καναδάς

9.5

15.5

12.9

10.1

9.3

8.5

7.4

6.4

7.0

4.3

9.7

9.6

7.6

Δανία

5.3

7.0

8.4

9.8

3.8

5.0

7.7

4.0

-

9.4

5.6

4.7

5.4

Φιλανδία

8.0

17.4

17.6

13.7

12.5

12.2

11.8

10.3

7.9

7.4

9.4

13.1

12.0

Γαλλία

1.6

22.8

20.8

4.1

10.9

13.6

6.8

9.5

5.8

8.8

1.9

12.7

13.7

Γερμανία

2.0

11.2

14.0

4.6

6.2

6.3

-

4.5

-

4.3

2.3

7.1

7.0

Ελλάδα

3.3

15.6

9.6

12.7

18.0

12.9

30.4

19.4

31.4

20.1

5.8

18.2

13.5

Ιρλανδία

3.4

17.4

11.5

5.3

4.9

4.1

4.0

3.2

4.7

2.9

3.9

7.5

6.0

Ιταλία

5.8

19.3

13.1

13.8

15.5

13.2

 

 

23.7

21.5

7.0

16.8

13.8

Κορέα

0.8

10.5

10.2

6.0

7.7

6.4

12.7

6.1

10.0

6.0

2.2

8.6

6.5

Νορβηγία

8.7

10.0

7.6

6.7

6.2

4.3

4.2

2.8

5.2

4.5

7.3

6.3

4.7

Πορτογαλία

3.6

6.5

4.5

3.4

3.8

3.9

1.6

2.3

5.0

7.5

3.6

5.3

4.5

Ισπανία

13.7

25.1

20.1

5.5

12.8

17.5

25.4

17.9

20.6

23.4

10.9

19.4

20.0

Σουηδία

5.5

17.5

15.9

16.1

10.5

8.7

3.3

5.0

1.1

3.1

6.0

10.1

8.3

Βρετανία

12.7

14.6

11.9

8.7

7.4

6.2

5.2

2.4

5.8

2.7

9.6

7.7

5.8

Η.Π.Α.

8.1

12.2

8.7

6.4

6.5

5.3

1.6

2.9

2.0

1.7

7.6

6.5

4.5

Μ.Ο.

5.6

12.7

11.0

8.7

8.0

7.3

8.5

6.2

9.3

6.6

5.8

8.9

7.4

Πηγή: OECD, Data Base 2001.


Πίνακας  2

Κατανομή εγγεγραμμένων μαθητών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

 

Χώρες

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Γενική

Επαγγελματική

Επαγγελματική

Εκπαίδευση στον χώρο εργασίας

Αυστρία

22.5

70.0

34.9

Βέλγιο

31.0

69.0

4.0

Καναδάς

88.8

-

-

Δανία

48.2

51.8

51.3

Φιλανδία

48.0

52.0

10.5

Γαλλία

43.6

56.4

11.2

Γερμανία

35.4

64.6

49.1

Ελλάδα

67.4

32.6

-

Ιταλία

35.2

63.6

-

Ιαπωνία

73.2

26.1

-

Λουξεμβούργο

32.0

68.0

14.9

Ολλανδία

34.0

66.0

19.7

Νορβηγία

47.5

52.5

-

Πορτογαλία

74.6

25.4

-

Ισπανία

78.5

21.5

2.7

Σουηδία

58.7

40.6

-

Ελβετία

34.3

65.7

57.9

Ην. Βασίλειο

50.7

47.1

-

Μέσο Όρο

51.4

44.6

15.1

 

Πηγή: OECD, Education Data, 2001.

 

 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

1.       Μαγουλά (2001): «Μετανάστευση και Εκπαιδευτική Πολιτική στην παγκοσμιοποιημένη Ελληνική Οικονομία», Πρακτικά 4ου Διεθνούς Συνεδρίου: «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση», ΚΕΔΕΚ, Πάτρα 28/6-1/7-2001

2.       Μαγουλά (2000): «Η συμβολή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην οικονομική μεγέθυνση της Ελλάδος: Προτάσεις εκπαιδευτικής πολιτικής», Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Παιδαγωγικής Εταιρείας της Ελλάδος, Αθήνα 2-6/11/2000.

3.       ΝεγρεπόντηΔελιβάνη (2001): Συνωμοτική Παγκοσμιοποίηση, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2001.

4.       Πελαγίδης (2001): Πόσο έχει προχωρήσει η Παγκοσμιοποίηση; Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2001.

5.       Hirst and Thompson (2000): Η Παγκοσμιοποίηση σε Αμφισβήτηση, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000.

 


Πίνακας 3: Προτεινόμενο % αριθμού ωρών διδασκαλίας ανά γνωστικό αντικείμενο για μαθητές δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Χώρες

Γραφή και Ανάγνωςη

Μαθηματικά

Επιστήμη

Κοιν/κές Οικ/κές

Σπουδές

Ξένες

Γλώσσες

Τεχνολογία

Τέχνη

Φυσικές

επιστήμες

Θρησκευ

Τικά

Επαγ/ματικές δε-

ξιότητες

άλλο

Σύνολο

Ευέλικτο

Προγραμμα

Αυστραλία

13

13

10

10

6

8

8

7

-

-

3

77

23

Αυστρία

12

15

14

12

10

6

12

11

6

-

-

100

-

Βέλγιο-Γερ

13

13

3

6

14

6

3

6

6

-

-

70

30

Βέλγιο-Γαλ

15

14

7

11

12

2

2

8

6

-

7

82

18

Γαλλία

17

14

12

13

11

7

8

11

-

-

-

93

7

Δανία

20

13

12

11

10

-

9

7

3

-

3

90

10

Βρετανία

12

12

14

11

11

12

10

8

4

1

5

100

-

Φιλανδία

18

11

10

10

9

-

6

8

4

-

22

100

-

Γερμανία

14

13

11

11

21

-

9

9

-

-

8

95

5

Ελλάδα

12

11

10

10

15

5

6

8

6

1

16

100

-

Ουγγαρία

13

13

13

10

10

-

6

6

-

3

3

100

-

Ιρλανδία

23

12

9

19

-

-

-

5

7

-

2

77

23

Ιταλία

23

10

10

14

11

9

13

7

3

-

-

100

-

Ιαπωνία

14

12

11

12

13

8

11

10

-

-

8

100

-

Κορέα

14

12

12

11

12

5

10

9

-

4

6

93

7

Μεξικό

14

14

19

18

9

9

6

6

-

3

3

100

-

Ολλανδία

10

10

8

11

14

5

7

9

-

-

3

78

22

Νέα Ζηλανδία

18

16

14

14

14

4

8

4

-

5

-

93

7

Νορβηγία

16

13

9

11

16

-

8

10

7

-

10

100

-

Πορτογαλία

13

13

15

17

10

-

10

10

3

-

10

100

-

Ισπανία

19

12

11

11

8

5

14

9

χ

-

2

90

10

Σουηδία

22

14

12

13

12

-

7

7

χ

4

-

93

7

Σκωτία

10

10

10

10

10

10

10

5

5

-

-

80

20

Τουρκία

17

13

10

7

13

-

3

3

7

10

17

99

-

Τσεχοσλοβακία

14

14

13

18

11

-

9

7

-

4

5

94

6

Η.Π.Α.

17

16

14

12

7

3

7

12

1

5

7

100

-

Μ. Ο.

15

13

11

12

10

5

8

8

3

2

5

92

8

Πηγή: Education at a Glance, OECD 2001


Πίνακας 4: Δαπάνες ανά εκπαιδευόμενο (PPPs, $) ανά βαθμίδα εκπαίδευσης

Χώρες

Προσχολική

Πρωτοβάθμια

Δευτεροβάθμια

Μετά-δευτεροβάθμια

Τριτοβάθμια

Σύνολο

Τύπος Α

Τύπος  Β

Αυστραλία

 

3633

5570

7434

11240

7852

12024

Αυστρία

4867

6258

8213

7412

9993

-

-

Βέλγιο

2768

3813

6938

7834

-

-

 

Καναδάς

3942

 

 

4862

14809

14872

14783

Δανία

5487

6596

7198

7585

7294

-

-

Φιλανδία

6340

4639

5065

-

7145

6902

7192

Γαλλία

3462

3621

6564

5163

7177

7683

7040

Γερμανία

4288

3490

6149

10839

9466

5623

10083

Ελλάδα

-

2351

2581

183

3990

3848

4045

Ιρλανδία

2559

2574

3864

3783

7998

-

-

Ιταλία

4462

5073

6284

-

5972

5206

5981

Ιαπωνία

3096

5202

5917

-

10157

7750

10623

Κορέα

1676

3308

3518

-

6844

4346

8512

Ολλανδία

3310

3335

4992

-

9989

6862

10028

Νορβηγία

-

6315

6973

-

10108

-

-

Πορτογαλία

2044

3248

4264

-

-

-

-

Ισπανία

2520

3180

4274

-

45166

4301

5217

Σουηδία

2943

5491

5437

-

12981

-

-

Ελβετία

2451

6237

9045

7856

16376

14825

16560

Ην. Βασίλειο

5312

3206

4609

-

8169

-

-

Η.Π.Α.

6158

5718

7230

-

17466

-

-

Μ.Ο.(ΟΟΣΑ)

3788

3769

5507

7084

10893

6765

8252

 

Πηγή: OECD, Education Database, 2001.

 



[1] Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Μεσογείων 400 κ Αιγαίου Πελάγους 1-3,

  Αγία Παρασκευή 15341, Τηλ/Φαξ: 01.60.82.353,  E-mail: magoul@pi-schools.gr

[2] Βλέπε: «Education at a Glance” , OECD 2001.