ΝΑΥΠΛΙΟ 2001

 


Κριτική θεώρηση της θεωρίας της παγκόσμιας και της διεθνούς εκπαίδευσης: Αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση, διλήμματα στα πλαίσια ενός παγκοσμιοποιημένου εκπαιδευτικού συστήματος με ιδιαίτερη αναφορά στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.

 

 

Του Χαράλαμπου Α. Μπαμπαρούτση

 

 

Εισαγωγή – Αποσαφήνιση εννοιών

 

Τα τελευταία χρόνια η κοινή γνώμη, οι κοινωνίες, οι πολίτες, οι εργαζόμενοι βομβαρδίζονται με αναφορές στην έννοια της παγκοσμιοποίησης και της ανταγωνιστικότητας που επιφέρει αυτή. Πολλά πράγματα που οι κοινωνίες αρνούνταν να δεχθούν επί σειρά ετών σήμερα παρουσιάζονται ως μονόδρομος και επιβάλλονται χωρίς καμιά συζήτηση, στο όνομα της παγκοσμιοποίησης. Η έννοια της παγκοσμιοποίησης ποτέ δεν διευκρινίζεται επ΄ ακριβώς και σε ικανοποιητικό βαθμό. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι ρίζες της βρίσκονται σε αυτές του ανθρώπινου πολιτισμού γενικά, και επομένως είναι μέρος μιας διαδικασίας, που διαρκεί πάνω από πέντε αιώνες. Σύμφωνα με αυτή την πεποίθηση, η παγκοσμιοποίηση έχει τις ρίζες της στην παρουσία θρησκειών του σύμπαντος που θεμελίωσαν τη διχοτόμηση ανάμεσα στο παγκόσμιο – συγκεκριμένο η οποία κορυφώνεται με τη σύγχρονη προβληματική της παγκοσμιοποίησης. Μια δεύτερη, πιο ισχυρή προσέγγιση, είναι η θεωρία των παγκοσμίων συστημάτων που συνδέει την παγκοσμιοποίηση με τις ρίζες του καπιταλισμού και κορυφώνεται με την παρουσία μιας παγκόσμιας οικονομίας το 16ο αι. Μια τρίτη προσέγγιση, που έχει παρουσιάσει έκρηξη τη δεκαετία του ΄90, θεωρείται παγκοσμιοποίηση πιο πρόσφατο φαινόμενο, που χρονολογείται από τις αρχές ως τα μέσα του 20ου αι. ή ίσως τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Η παγκοσμιοποίηση, κατά τον David Held, έχει οριστεί ως «η εντατικοποίηση των παγκοσμίων κοινωνικών σχέσεων που συνδέουν τις μακρινές τοπικές κοινωνίες με τέτοιο τρόπο που τα τοπικά συμβάντα διαμορφώνονται από περιστατικά που συμβαίνουν μίλια μακριά και αντιστρόφως». Η παγκοσμιοποίηση είναι το προϊόν της εμφάνισης μιας παγκόσμιας οικονομίας, της επέκτασης των διεθνών σχέσεων ανάμεσα σε οικονομικές μονάδες που είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων μορφών μαζικής λήψης αποφάσεων, την ανάπτυξη διακυβερνητικών δεσμών και την εντατικοποίηση των διεθνών επικοινωνιών. Η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης θεωρείται ότι ανακατεύει τα εθνικά σύνορα, αλλάζει συμμαχίες ανάμεσα στα έθνη – κράτη και επηρεάζει βαθιά το σχηματισμό των ταυτοτήτων των εθνών και των ομάδων ενδιαφέροντος. Ξεχωρίζουμε τις διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης στα πλαίσια της οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής. Συνδετικό κρίκο ανάμεσα στα οικονομικά και πολιτικά πλαίσια της παγκοσμιοποίησης αποτελεί η εκπαίδευση, γι΄ αυτό το λόγο οι περισσότερες συζητήσεις τείνουν στην ανάγκη εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και κάνουν λόγο για παγκόσμια και διεθνή εκπαίδευση.

Η παγκόσμια εκπαίδευση αναπτύσσει τη γνώση, τις ικανότητες και τις συμπεριφορές που αποτελούν τη βάση για τη λήψη αποφάσεων και τη συμμετοχή σ΄ ένα κόσμο που χαρακτηρίζεται από πολιτισμικό πλουραλισμό, αλληλοσύνθεση και διεθνή οικονομικό ανταγωνισμό. Αναπτυσσόμενος ο τομέας της παγκόσμιας εκπαίδευσης μέσα από τέτοιους τομείς, όπως οι διεθνείς σχέσεις, οι διεθνείς σπουδές, η παγκόσμια ιστορία, η φυσική επιστήμη, οι πολιτισμικές και εθνολογικές σπουδές, αναγνωρίζει ότι οι μαθητές πρέπει να καταλάβουν την πολυπλοκότητα της παγκοσμιοποίησης και να αναπτύξουν ικανότητες για διαπολιτισμική επικοινωνία αν θέλουν να γίνουν αποτελεσματικοί πολίτες σε ένα πλουραλιστικό και αληλοεξαρτώμενο κόσμο.

Η διεθνής εκπαίδευση παρέχει τη γνώση, τις ικανότητες και τις εμπειρίες που προέρχονται από την βαθιά μελέτη, δουλειά και συνεργασία στην εκπαίδευση με άλλες χώρες και με διεθνείς μαθητές και λόγιους διαφόρων ιδρυμάτων. Η μελέτη των τοπικών – παγκοσμίων συσχετισμών οδηγεί στην κατανόηση του γεγονότος ότι ο κάθε ένας από εμάς κάνει επιλογές που επηρεάζουν άλλους ανθρώπους ανά τον κόσμο, και ότι άλλοι κάνουν επιλογές που επηρεάζουν εμάς. Εξαιτίας αυτής της αλληλοσύνδεσης, η παγκόσμια εκπαίδευση συμπεριλαμβάνει γνώση και ικανότητες για τη λήψη αποφάσεων και μακροπρόθεσμη συμμετοχή στην τοπική κοινότητα και στο μεγαλύτερο κόσμο πέρα από τα σύνορά μας. Οι μαθητές μαθαίνουν να βρίσκουν και να επεξεργάζονται πληροφορίες από πολλαπλές οπτικές γωνίες.

 

Αντίσταση και κριτική στην παγκοσμιοποίηση

 

Τελευταία παρατηρούνται κινήματα σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο τα οποία αντιτίθενται σθεναρά στην παγκοσμιοποίηση και συγκεκριμένα αντιστέκονται στην οικονομική, πολιτική και πολιτισμική αλληλοδιείσδυση των διαφόρων κοινωνιών ή πολιτισμών με σκοπό να επηρεάσουν τη μορφή, την έκταση και το σχήμα της παγκοσμιοποίησης.

Είναι λοιπόν η παγκοσμιοποίηση επιβλαβής ή υπάρχουν και θετικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τις πρακτικές και τη δυναμική της; Δύο χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να ονομαστούν «θετικά». Το ένα είναι η παγκοσμιοποίηση της δημοκρατίας και το άλλο η κυριαρχία και εξάπλωση μιας πίστης στα «ανθρώπινα δικαιώματα» με ανάπτυξη των οργανώσεων που προσπαθούν να τα ελέγξουν και να τα προστατέψουν.

Τα πιο εμφανή «κακά» της παγκοσμιοποίησης είναι η δομική ανεργία, η διάβρωση της οργανωμένης εργασίας σαν μία πολιτική και οικονομική δύναμη, ο κοινωνικός αποκλεισμός και μία διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων – φτωχών ανάμεσα στα έθνη καθώς και μια αύξηση της αστικής ανασφάλειας εξαιτίας της εντεινόμενης αστικής βίας με την αυξανόμενη παρουσία ετερόδικων και εξωκρατικών κινημάτων που απειλούν σοβαρά την ασφάλεια, την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ανάπτυξη. Είναι δύσκολος ο διαχωρισμός οφελών και κακών γιατί αυτά που κάποιοι θεωρούν οφέλη άλλοι τα θεωρούν κακά και αντίστροφα. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι κοινωνίες μπορούν να επιλέξουν τρόπους με τους οποίους θα μπορούν να συμμετέχουν στον παγκόσμιο κόσμο και σε ποιό βαθμό θα μπορούν να κάνουν αυτό ή δεν υπάρχει μέση εναλλακτική λύση.

Η παγκοσμιοποίηση εμπεριέχει την εξάπλωση νέων τεχνολογιών με σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομία, την πολιτική, την κοινωνία, τον πολιτισμό και την ατομική εμπειρία. Η συμπύκνωση του χώρου και χρόνου ως αποτέλεσμα των νέων μέσων και των επικοινωνιακών τεχνολογιών, δημιουργεί ένα παγκόσμιο πολιτιστικό χωριό και τη δραματική «διείσδυση» των παγκόσμιων δυνάμεων σε κάθε τομέα της ζωής σε κάθε περιοχή του κόσμου.

Η παγκόσμια ροή του πολιτισμού και η ταχύτατη εξάπλωση των νέων τεχνολογιών έχουν τεράστιες συνέπειες στην εκπαίδευση. Η ραγδαία αύξηση του αριθμού των «προσωπικών υπολογιστών» συνεπάγεται τη δημιουργία νέων ευκαιριών για έρευνα και επικοινωνία με την πρόσβαση σε μεγάλες ερευνητικές βιβλιοθήκες και ιδρύματα. Το διαδίκτυο κάνει προσιτές περισσότερες πληροφορίες και γνώσεις, διευκολύνει τα άτομα να συμμετέχουν σε συζητήσεις, να κυκλοφορούν τις ιδέες τους και να δουλεύουν με τρόπους που στο παρελθόν ήταν κλειστοί για άτομα που δεν είχαν σχέση με τα κεντρικά μέσα πληροφόρησης και επικοινωνίας. Επομένως, υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για τη διευρυμένη και εκδημοκρατισμένη εκπαίδευση μέσα στις νέες τεχνολογίες και στο διαδίκτυο. Όλα αυτά δεν πρέπει να οδηγήσουν στην υποβάθμιση του δασκάλου ούτε να αποτελέσουν μέρος της επαναδιοργάνωσης των σχολείων. Οι επερχόμενες μετατροπές στην οικονομία και στην κουλτούρα απαιτούν με τη σειρά τους τον επαναπροσδιορισμό της εκπαίδευσης. Οι νέες τεχνολογίες απαιτούν νέες ικανότητες μάθησης και παιδαγωγικής που θα διευκολύνουν τους μαθητές και τους πολίτες να λειτουργήσουν σε μία κοινωνία που αλλάζει ραγδαία. Το άτομο πρέπει να χρησιμοποιήσει τις νέες / παγκόσμιες δυνάμεις, τις νέες τεχνολογίες, τις κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες που συνεχώς αλλάζουν σε μια προσπάθεια να επαναπροσδιορίσει την εκπαίδευση υπό το φως των σύγχρονων συνθηκών. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δοθεί δύναμη στα άτομα ώστε να κατανοούν και να αντιστέκονται στην παγκοσμιοποίηση. Μια κριτική της θεωρίας της παγκοσμιοποίησης πρέπει να αναγνωρίζει την πολυδιάστατη, πολύπλοκη και αντιφατική πραγματικότητα αυτής και συγχρόνως να προωθεί έννοιες και πρακτικές στη μάχη αντίκρουσης των καταστροφικών πλευρών αυτής (κυριαρχία και εκμετάλλευση) με σκοπό τη δημοκρατικοποίηση, τη δικαιοσύνη και μια προοδευτική αναδόμηση της εκπαίδευσης και της κοινωνίας. Η πρόκλησή μας είναι να σκεφτούμε, παρατηρώντας τις σχέσεις ανάμεσα στο παγκόσμιο και στο τοπικό, το πώς οι παγκόσμιες δυνάμεις επηρεάζουν και δομούν έναν αυξανόμενο αριθμό τοπικών καταστάσεων. Επίσης, πρέπει να δούμε πώς οι τοπικές δυνάμεις μετριάζουν το παγκόσμιο, οδηγώντας τις παγκόσμιες δυνάμεις σε ποικίλα άκρα και καταστάσεις με σκοπό τη δημιουργία μοναδικών μορφών του τοπικού και του παγκόσμιου σαν ένα καλούπι για σκέψη και δράση στο σύγχρονο κόσμο. Οι νέες τεχνολογίες είναι και εργαλείο αντίστασης με σκοπό τη δημιουργία μιας κοινωνίας που θέλουμε και όχι μιας κοινωνίας που δεν θέλουμε. Αυτό απαιτεί περισσότερη εκπαίδευση, ανάπτυξη νέων εκπαιδευτικών ευκαιριών, διδασκαλία νέων γνώσεων και δυνατότητα χρησιμοποίησης νέων τεχνολογιών για προοδευτικούς σκοπούς (παγκόσμια εκμάθηση και παγκόσμια πρόσβαση στην εκπαίδευση, εκπαιδευτική ποιότητα και ισότητα, ισόβια εκπαίδευση, εκπαίδευση ως ανθρώπινο δικαίωμα, εκπαίδευση για την ειρήνη, την ανεκτικότητα, τη δημοκρατία). Οι παραδοσιακές ικανότητες και γνώσεις πρέπει επίσης να καλλιεργούνται ώστε οι μαθητές να μπορούν να ονομάσουν το σύστημα, να περιγράψουν και να κατανοήσουν τις αλλαγές που συμβαίνουν καθώς και τα χαρακτηριστικά στοιχεία της νέας παγκόσμιας τάξης ώστε να ασχολούνται με την κριτική και αντίθετη πρακτική για τα συμφέροντα του εκδημοκρατισμού και της προοδευτικής αλλαγής. Οι γλώσσες της γνώσης και της κριτικής πρέπει, επομένως, να συμπληρώνονται από το πλαίσιο της ελπίδας και της πράξης.

 

Διλήμματα ενός παγκοσμιοποιημένου εκπαιδευτικού συστήματος

 

Στο οικονομικό επίπεδο, επειδή η παγκοσμιοποίηση επηρεάζει την εργασία, προσεγγίζει έναν από τους πρωταρχικούς παραδοσιακούς σκοπούς της εκπαίδευσης: την προετοιμασία για δουλειά. Τα σχολεία θα χρειαστεί να ξανασκεφτούν αυτή την αποστολή υπό το φως των αλλαγών στην αγορά εργασίας. Η ανάγκη αλλαγής επαγγελμάτων κατά τη διάρκεια της ζωής του καθενός και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός στο διεθνή στίβο εργασίας προϋποθέτουν νέες ικανότητες και ευλυγισία με σκοπό την προσαρμογή στις ολοένα και διαφορετικές απαιτήσεις της δουλειάς. Παρόλα αυτά, τα σχολεία δεν τα απασχολεί μόνο το να προετοιμάζουν τους μαθητές ως παραγωγούς. Ολοένα και περισσότερο, τα σχολεία βοηθούν στο να σχηματιστούν οι στάσεις και οι πρακτικές ενός καταναλωτή, όπως υπαγορεύονται από τους εκπαιδευτικούς θεσμούς. Αυτή η αυξανόμενη εμπορευματοποίηση του σχολικού περιβάλλοντος έχει γίνει εξαιρετικά τολμηρή και ανοικτή όσον αφορά τους σκοπούς της. Τα ευρύτερα οικονομικά αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης τείνουν να κατευθύνουν τις εθνικές εκπαιδευτικές πολιτικές σε ένα πλαίσιο που δίνει έμφαση στους χαμηλότερους φόρους συρρικνώνοντας τον παράγοντα Κράτος και «κάνοντας περισσότερα με λιγότερα».

Με την παγκοσμιοποίηση έχει υπάρξει και μια αυξανόμενη διεθνοποίηση των παγκοσμίων συγκρούσεων, του εγκλήματος, της τρομοκρατίας και των περιβαλλοντολογικών θεμάτων, αλλά με μια ανεπαρκή ανάπτυξη των πολιτικών θεσμών που απευθύνονται σ΄ αυτά. Εδώ, οι εκπαιδευτικοί θεσμοί μπορούν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και του πολύπλοκου δικτύου των σκοπίμων και μη-σκοπίμων ανθρώπινων επιπτώσεων που έχουν ακολουθήσει την αύξηση των παγκοσμίων εταιρειών, της παγκόσμιας κινητικότητας, επικοινωνίας και επέκτασης. Τελικά, οι παγκόσμιες αλλαγές στον πολιτισμό επηρεάζουν βαθιά τις εκπαιδευτικές πολιτικές, πρακτικές και τους θεσμούς. Πώς το να μαθαίνεις να ζεις με άλλους, στα πλαίσια μιας συμφωνίας αμοιβαίας ανεκτικότητας και σεβασμού εκτείνεται σε μια παγκόσμια τάξη στην οποία ο κόλπος των διαφορών διευρύνεται, η αίσθηση της αλληλεξάρτησης και των κοινών συμφερόντων αμβλύνεται και οι βάσεις της συγχώνευσης γίνονται πιο αφηρημένες και έμμεσες; Με δεδομένο τις αυξανόμενες παγκόσμιες πιέσεις σε τοπικές κουλτούρες, είναι δουλειά της εκπαίδευσης να βοηθήσει στη διατήρησή τους; Πώς θα έπρεπε η εκπαίδευση να προετοιμάζει τους μαθητές, να αντιμετωπίσουν τους όρους των τοπικών, εθνικών και διεθνών διενέξεων, όταν οι κουλτούρες και οι παραδόσεις χάνουν κάτι από τη δύναμη και τη νομιμότητά τους; Στο βαθμό που η εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει στο σχηματισμό ταυτοτήτων, πώς μπορεί η πολυπολιτισμικότητα σαν κοινωνικό κίνημα, σαν εκπαίδευση του πολίτη και σαν αντιρατσιστική φιλοσοφία να διαμεσολαβήσει στη δυναμική της κοινωνικής διαμάχης που διαμορφώνεται ανάμεσα στις παγκόσμιες αλλαγές και στις τοπικές αντιδράσεις;

Η εκπαίδευση για τη ζωή σ΄ ένα παγκόσμιο κόσμο διευρύνει τα πλαίσια της κοινότητας πέρα από την οικογένεια, την περιοχή ή το έθνος. Τα σχολεία και οι δάσκαλοι λειτουργούσαν στη θέση των γονέων, προετοιμάζοντας τους μαθητές για ένα σχετικά προβλέψιμο αριθμό μελλοντικών ευκαιριών και προκλήσεων. Τα σχολεία σήμερα αντιμετωπίζουν μια σειρά αντικρουόμενων και εναλλασσόμενων προσδοκιών, που οδηγούνται σε μη προβλέψιμα εναλλακτικά μονοπάτια εξέλιξης και σε συνεχώς εξελισσόμενα σημεία αναφοράς της ταυτότητας. Σαν αποτέλεσμα, οι στόχοι της εκπαίδευσης έχουν να κάνουν περισσότερο με την ευλυγισία και την προσαρμοστικότητα, με το να μαθαίνουν τα άτομα πώς να συνυπάρχουν με άλλους «διαφορετικούς» και με το να βοηθούν στο σχηματισμό και την υποστήριξη μιας ταυτότητας που να μπορεί να παραμείνει ενεργή μέσα σε πολλαπλά πλαίσια συγχώνευσης. Συνοψίζοντας, πιστεύουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο αυτές οι νέες εκπαιδευτικές ανάγκες επεξεργάζονται συγκεκριμένα εθνικά και πολιτισμικά πλαίσια εξαρτάται από δύο θέματα. Το πρώτο είναι αν, δεδομένου του μειωμένου ρόλου και της επιρροής του έθνους – κράτους και δεδομένης της οικονομικής κρίσης των δημοσίων εισοδημάτων στις περισσότερες κοινωνίες, θα υπάρχει μια αντίστοιχη πτώση στη δέσμευση του κράτους προς την εκπαίδευση ευκαιρία και ισότητα, ή αν θα υπάρχει απλώς μια μεγαλύτερη στροφή προς την αγορά, την ιδιωτικοποίηση και σε μοντέλα επιλογής που αφορούν το κοινό ως καταναλωτές οι οποίοι μπορούν μόνο να κερδίσουν την εκπαίδευση για την οποία έχουν την οικονομική δυνατότητα. Πιο γενικά, αυτές οι αλλαγές δημιουργούν μια γενική πτώση στην πολιτική δέσμευση προς την ίδια τη δημόσια εκπαίδευση;

Το δεύτερο θέμα κλειδί είναι αν τα προβλήματα που τα εκπαιδευτικά συστήματα αντιμετωπίζουν σήμερα, που δε συνδέονται όλα με τις διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης, σηματοδοτούν ένα πιο βαθύ δίλημμα στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες κοινωνίες: το ερώτημα της κυβερνητικής παρέμβασης μπροστά στην αυξανόμενη ποικιλομορφία· διαπερατά σύνορα και μια έκρηξη στην παγκόσμια κινητικότητα· μέσα και τεχνολογία που δημιουργούν εντελώς νέες συνθήκες και διαμορφώνουν συγχώνευση και την αναγνώριση της ταυτότητας. Ποιος λοιπόν είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης στο να βοηθάει στη διαμόρφωση των στάσεων, των αξιών και στην κατανόηση ενός πολυπολιτισμικού δημοκρατικού πολίτη που μπορεί να είναι μέρος αυτού του αυξανόμενα κοσμοπολίτικου κόσμου;

Η δημόσια εκπαίδευση σήμερα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Αν συνεχίσει όπως συνήθως σαν να μην υπήρχε καμία από αυτές τις απειλές (και ευκαιρίες), διατρέχει τον κίνδυνο να παραγκωνιστεί από εκπαιδευτικές επιρροές που δε δίνουν πια λόγο στη δημόσια διακυβέρνηση και έλεγχο. Κατά τη γνώμη μου, τίποτα λιγότερο δε διακυβεύεται σήμερα από την επιβίωση του δημοκρατικού τρόπου διακυβέρνησης και το ρόλο της δημόσιας εκπαίδευσης σε αυτό το τόλμημα.

 

Θεωρήσεις στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών  στην παγκόσμια και διεθνή εκπαίδευση

 

Στα πλαίσια ενός παγκοσμιοποιημένου εκπαιδευτικού συστήματος είναι σκόπιμο η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών να δίνει έμφαση στα ακόλουθα:

1.        Στην παγκόσμια γνώση. Οι δάσκαλοι χρειάζονται «παγκόσμια» γνώση για τον κόσμο γενικά καθώς και περιεχόμενο συγκεκριμένο για τα μαθήματα που διδάσκουν. Για παράδειγμα, ένας δάσκαλος λογοτεχνίας – τέχνης δεν διδάσκει μόνο λογοτεχνία από διαφορετικές κουλτούρες σε διαφορετικές περιοχές του κόσμου, αλλά επίσης μαθαίνει για το ιστορικό πλαίσιο και τις πολιτιστικές / πολιτικές οπτικές γωνίες μέσα από τις οποίες γράφουν οι συγγραφείς. Οι επιμορφωτές των εκπαιδευτικών θα πρέπει να δουλεύουν με συναδέλφους σε άλλους τομείς για να προσδιορίσουν τον ακαδημαϊκό κύκλο μαθημάτων στις ανθρωπιστικές, στις κοινωνικές επιστήμες και στις επιστήμες γενικότερα έτσι ώστε οι εκπαιδευτικοί που δεν υπηρετούν ακόμα να έχουν βασικές γνώσεις και οι εκπαιδευτικοί που ήδη υπηρετούν να έχουν πρόσβαση σε νέα, ανερχόμενη γνώση στους τομείς τους.

2.        Στις διαπολιτιστικές εμπειρίες. Αναπαριστόμενες καθώς και προσωπικές εμπειρίες στο σπίτι / πατρίδα και στο εξωτερικό είναι ένα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας και διεθνούς εκπαίδευσης. Εκπαιδευτικά ταξίδια, ανταλλαγές μαθητών και σχολών, εξάμηνα στο εξωτερικό, το να δουλεύεις με πολυεθνικούς μαθητές και η διδασκαλία μαθητών σε άλλες χώρες ή μέσα σε διαφορετικές κουλτούρες είναι κάποιοι από τους τρόπους με τους οποίους οι επιμορφωτές εκπαιδευτικών θα πρέπει να χτίζουν τη διαπολιτισμική γνώση, να αναπτύσσουν ικανότητες στη διαπολιτισμική επικοινωνία και να παρέχουν κίνητρα στους δασκάλους να διδάσκουν από μια παγκόσμια οπτική γωνία.

3.        Στην ενστάλαξη καθόλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης του δασκάλου. Το περιεχόμενο και οι εμπειρίες της παγκόσμιας και διεθνούς εκπαίδευσης χρειάζεται να ενσταλάζονται καθόλη τη διάρκεια των προγραμμάτων εκπαίδευσης. Οι εμπειρίες στους διαφόρους τομείς, τα sites για τη συνεργασία σχολείου / πανεπιστημίου είναι ανάγκη να δομούνται έτσι ώστε οι δάσκαλοι που δεν υπηρετούν ακόμη να δουλεύουν με ταλαντούχους παγκόσμιους επιμορφωτές. Κύκλοι μαθημάτων πάνω στις βάσεις δεδομένων, στην τεχνολογία και τις μεθόδους βοηθούν τους δασκάλους να εξετάζουν διδακτικές στρατηγικές, να αναπτύσσουν την εγκύκλιο γνώση και να αξιολογούν την παγκόσμια εκπαίδευση. Η εφαρμογή προγραμμάτων για τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν και για αυτούς που δεν υπηρετούν εξοικονομεί χρόνο για δασκάλους και επιμορφωτές δασκάλων για να συλλογιστούν, πειραματιστούν και να μοιραστούν ιδέες και εμπειρίες με συναδέλφους.

4.        Ο χειρισμός της αντιφατικότητας. Οι επιμορφωτές δασκάλων πρέπει να προετοιμάζουν τους δασκάλους να χειριστούν την αντιφατική φύση της παγκόσμιας και διεθνούς εκπαίδευσης. Μέσα από αναγνώσεις, παιχνίδι ρόλων, και συνεργασία με ανθρώπους της κοινότητας που παρέχουν πηγές, οι δάσκαλοι συλλογίζονται τους λόγους για τις αντιφατικότητες στην παγκόσμια εκπαίδευση και τις προσεγγίσεις προς την επίλυση τέτοιων συγκρούσεων.

5.        Στη δημιουργία συσχετισμών ανάμεσα στην παγκόσμια και την πολυπολιτισμική εκπαίδευση. Η παγκόσμια και η πολυπολιτισμική εκπαίδευση συμπίπτουν στους στόχους για την ανάπτυξη πολλαπλών προοπτικών και υποστήριξης, για την ενδυνάμωση της πολιτισμικής συνείδησης και τη διαπολιτιστική ικανότητα, για το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην αντιμετώπιση της προκατάληψης και των διακρίσεων. Η παγκόσμια εκπαίδευση και η εκπαίδευση για την ειρήνη μοιράζονται επίσης κοινές ανησυχίες για θέματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αυτοδιάθεση, η διεθνής διαχείριση διενέξεων και η επίλυσή τους. Οι επιμορφωτές των δασκάλων είναι αναγκαίο να βοηθούν τους δασκάλους να σχεδιάσουν διδασκαλία που να ενσωματώνει παγκόσμια και πολυπολιτισμική και ειρηνευτική εκπαίδευση.

Όλες αυτές οι προσεγγίσεις στην εκπαίδευση του δασκάλου στην παγκόσμια και διεθνή εκπαίδευση υποστηρίζονται από το κοινό όραμα για την παγκόσμια και διεθνή εκπαίδευση, τη μακροπρόθεσμη συνεργασία με συναδέλφους που έχουν διεθνή συνείδηση στον πανεπιστημιακό χώρο, στα σχολεία και σε υπερπόντιες χώρες.

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΣ, Κ., (1999), Παγκοσμιοποίηση η μεγάλη χίμαιρα, εκδόσεις: Νέα Σύνορα, Α.Α. Λιβάνη.

ΠΕΛΑΓΙΔΗΣ, Θ., (2000), Κατανοώντας την Παγκοσμιοποίηση, Αθήνα, Παπαζήση.

ΠΑΠΑΣ, Α.., (1998), Διαπολιτισμική παιδαγωγική και Διδακτική, τόμος Α΄, Αθήνα.

ΜΠΑΜΠΑΡΟΥΤΣΗΣ, Χ., (1999), Συνεχιζόμενη εκπαίδευση δια βίου μάθηση και στρατηγικές «ένταξης» μετακινούμενων πληθυσμών: Διαπολιτισμική προσέγγιση, Θ΄ παιδαγωγικό συνέδριο Π.Ε.Ε., Βόλος.

ANDERSON, C., (1990), Global education and the community.

BECKER, J., (1990), Curriculum considerations in global studies.

MERRYFIELD, M., (1995), Institutionalizing cross – cultural experiences and international expertise in teacher education: The development and potential of a global education PDS network. Journal of Teacher Education, 46(1).

TAYLOR, H.E., (1995), Teacher research and reflective narrative analysis: Methods of learning about and from implementing global education.

WALTERS, S., (1997), Globalization, Adult Education and Training, London.

HULL, S., (1999), The Local and the Global: Globalization and Ethnicity.

KELLNER, D. and CRETKOVICH, A., (1997), Articulating the Global and the Local: Globalization and Cultural studies.

BURBULES, N. and TORRES, C., (2000), Globalization and education, Critical Perspectives, New York / London.

TORRES, C., (1998), Education, Democracy and Multiculturalism: Dilemmas of citizenship in a Multicultural society.

WATERS, M., (1995), Globalization, New York and London.

 

SUMMARY OF PROPOSAL

For the Conference of the Greek Pedagogics Society in Nafplio

(November 2001)

Proposer: Charalambos A. Babaroutsis

Subject: “Critical perspective of the theory of globalization and international education: Resisting globalization, dilemmas in the context of the globalised education system with specific reference to the education of teachers”.

In the recent years, citizens, the workforce, various communities and the public opinion as a whole have been bombarded with references to the concept of globalization. Many concepts that society would not accept for years, are presented today as a one-way path and are imposed unquestionably, in the name of globalization. The term “globalization” has not been precisely defined so far and to a satisfactory degree.

It is an encouraging fact that at the same time pressures and demands of most citizens of countries, developed or not, are intesified in order to plan regulations and policies that even in the case of negative consequences from the processes of globalization, will safeguard the social and individual rights of citizens, the current version of which includes the guaranteed minimum standard of living, full-time work, the society of cohesion and solidarity and the proper education that leads to the fulfilment of these qualities.

This proposal is within the context of the above assumption and is the result of both Greek and mainly international bibliographical research.

Initially, there has been an effort to approach and clarify the terms globalization and international education.

What follows is a review of the theory of globalization and international education, starting point of which is the fact that so far research and debate do not allow us to be certain for the extremely complicated questions that are imposed.

In the context of this review, there is specific reference to the resistance against globalization that concerns cultural, linguistic and educational issues.

After that, the dilemmas that arise are registered and an appropriate answer is required during the application of a globalization educational system with a view to safeguarding social and individual rights of citizens as mentioned above.

Finally, there is special reference to the conditions of educating teachers and the qualifications they must acquire as regards this globalized educational system in order to achieve the aforementioned goal.